سیر تکامل گنبد اورچین بر اساس عوامل مؤثر در شکل گیری یک نماد معماری

نویسندگان

امین سعیدیان

مربی معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ماهشهر، ماهشهر، ایران مجتبی قلی

کارشناس معماری، مجتمع آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان، اهواز، ایران. احسان زمانی

دانشجوی دوره دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ماهشهر، گروه معماری، ماهشهر، ایران. محمدرضا بمانیان

دانشیار معماری، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

پیوند نزدیک میان دین، مذهب و معماری تدفینی و همچنین احترام خاص مسلمانان نسبت به امامزاده ها سبب شکل گیری معماری آرامگاهی شده است که به سبب آن گنبد این گونه بناها ازلحاظ محتوایی و شکل ی از یک سو با جنبه تقدس و نمادین بنا مرتبط می شود و از سوی دیگر متأثر از هویت مذهبی و سیاسی فرد متوفی می باشد. گنبدهای مختلفی از قبیل رک، نار و دوپوسته و نمونه های دیگر در زمینه شیوه های گنبدسازی، شیو ههای ترسیم، سبک شناسی و روش های اجرایی آن توسط معماران ب هنام این سرزمین کهن معرفی شده اند. در این بین معماری گنبد اورچین که از شاخصه های بناهای آرامگاهی در بخ شهای جنوبی ایران می باشد، تنها افتاده است و اطلاعات اندکی از آن در تاریخ معماری ایران وجود دارد؛ و تنها به گزارش ها و تصاویری محدود از جهانگردان خارجی بسنده شده و در نتیجه آن خواستگاه، دلیل وجودی و نقش این نوع گنبد در بناهای آرامگاهی در هاله ای از ابهام باقی مانده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد که بر حسب نیاز در قسمت های مختلف پژوهش از تحلیل های تطبیقی مطالعات گذشته نگر و روش های میدانی بر حسب نیاز استفاده شده است. در این پژوهش به ریشه لغوی و معنایی گنبد اورچین اشاره شده و خواستگاه معماری این گنبد که متعلق به دوره سلجوقی می باشد، معرفی شده است. سپس روابط هندسی میان زینه های آن تحلیل شده و انواع این نوع گنبد که شامل کوکبی و کثیرالاضلاع می باشد ترسیم شد هاند. عواملی همچون عملکرد تارک، نحوه ساخت، پوشش گنبد، نحوه توزین بار در ساختار گنبد مشخص شده است. در نهایت با بررسی عوامل مؤثر فرهنگی و تاریخی در شکل گیری ساختار کلی این نوع گنبد- گنبد رک اورچین- به این نتیجه خواهیم رسید که علت اصلی وجودی آن، عملکردی نمادین و سمبولیک بوده نه نمادی مذهبی صرف، که به تنهایی و یا در همجواری و تلفیق با فضاهای مذهبی در گذر زمان به خوبی نقشی تأثیرگذار و کاربردی داشته است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

عوامل مؤثر در شکل گیری دانشگاه کارآفرین

در اواخر قرن بیستم، کاهش محدودیت‌های تجاری و حرکت به سوی جهانی شدن، آزادسازی و خصوصی‌سازی به ویژه در عرصه آموزش عالی، ضرورت ایجاد تغییر در رسالت و وظایف دانشگاه سنتی را موجب شد. در نتیجه این تغییرات نسل سوم دانشگاه‌ها شکل گرفت که از آنها با تعبیر دانشگاه کارآفرین یاد می‌شود. ویژگی‌ مهم این نسل، تمرکز اصلی دانشگاه‌ها بر آموزش، پژوهش و تولید ثروت از طریق تجاری‌سازی نتایج تحقیقات است. انتقال دانشگ...

متن کامل

تحلیل عوامل مؤثر بر شکل گیری خط آسمان شهری

نمای شهری محملی است که شهر از طریق آن متجلی می شود. مطالعه شهرهای تاریخی حکایت از وجود هماهنگی بینبافت کالبدی و اجتماعی هماهنگی و همچنین توجه به خط آسمان و جزئیات نما دارد. اما سرعت بالای تغییرات جامعهامروز مانع شکل گیری هارمونی بین بافت کالبدی و متن اجتماعی است. این مقاله با روش مطالعات کتابخانه ای- اسنادی،به بررسی عوامل مختلف بر شکل گیری خط آسمان شهری در دوره ها مختلف پرداخته است. در ادامه مق...

متن کامل

بررسی نقش گنبد در شکل دهی به مرکزیت معماری مسجد

گوهر وحدت در معماری اسلامی ایران، حاصل پویایی و بالندگی اکسیری است که هستی همه هس تها از اوست. توحید نخستین اصل معماری اسلامی به شمار آمده و از جمله ویژگی های آن وحدت است. ایجاد مرکزیت در بنا از جمله راهکارها برای تحقق وحدت در معماری است. از عناصر مؤثر در شک لگیری مساجد در دوران مختلف که تحت تأثیر مفهوم توحید قرار گرفته، گنبد است؛ این عنصر با نقش بارز خود در زمینه شک لدهی مفهومی و نمادین به ایج...

متن کامل

تبیین مدل مفهومی مؤلفه های مؤثر در شکل گیری تجربه معماری

تجربه معماری، چه به‌صورت تجربه در مواجهه با بنا یا تجربه فضا به‌واسطه «حضور» در آن، مهم‌ترین عامل وجودی معماری است. درک پدیده‌ای نظیر «تجربه معماری» لزوماً نیازمند تحقیق دیدگاه پژوهشی است و هر دیدگاه پژوهشی بایستی بر طبق گفتمان معماری گسترده درزمینۀ «تجربه» تدوین گردد. این پژوهش قصد دارد تا از طریق رویکرد شناختی فعال که مبتنی بر دیدگاه پدیدارشناسی و یافته‌های عصب‌شناسی است، بتواند به درک روشنی ا...

متن کامل

گنبد در معماری ایران

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
معماری و شهرسازی آرمان شهر

جلد ۵، شماره ۹، صفحات ۱۱۱-۱۲۷

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023